کانون فرهنگی تبلیغی راه نور مشهد مقدس
در اعماق وجود هر انسان، نبردی بی امان در جریان است، نبردی میان نفس و عقل، میان خواسته های زودگذر و سعادت ابدی. این نبرد، جهاد با نفس نام دارد، آزمونی دشوار که در آموزه های دینی، به ویژه در اسلام، از جایگاه والایی برخوردار است.
احادیث و روایات متعددی از ائمه اطهار (ع) در وصف اهمیت جهاد با نفس وجود دارد. در این احادیث، جهاد با نفس به عنوان برترین جهاد، کلید رستگاری، و راهی برای تقرب به خداوند معرفی شده است.
پیامبر اکرم (ص) می فرمایند:
“أفضَلَ الجِهادِ مَن جاهَدَ نَفسَهُ الَّتِي بَينَ جَنبَيهِ.”
برترین جهاد، جهاد کسی است که با نفسش که در میان دو پهلویش جای گرفته پیکار کند.
امام علی (ع) نیز در این باره می فرمایند:
“جِهادُ النفسِ مَهرُ الجَنَّةِ.”
جهاد با نفس، مهریۀ بهشت است.
اما جهاد با نفس به چه معناست؟
نفس، تمایلات و خواسته های درونی انسان را شامل می شود که گاه در تضاد با عقل و ایمان قرار می گیرند. جهاد با نفس، به معنای مبارزه با این خواسته های نفسانی و تمایلات درونی است.
این مبارزه، ابعاد مختلفی دارد، از جمله:
مبارزه با هواهای نفسانی: غرور، حسد، تکبر، و حرص، نمونه هایی از هواهای نفسانی هستند که باید با آنها مبارزه کرد.
مبارزه با شهوات: شهوات دنیوی، مانند شهوت مال و مقام، می توانند انسان را از مسیر سعادت دور کنند.
مبارزه با عادات ناپسند: عادت های ناپسندی مانند دروغ گفتن، غیبت کردن، و تهمت زدن، از جمله موانع رشد و تعالی انسان هستند که باید با آنها مبارزه کرد.
جهاد با نفس، فواید بسیاری برای انسان دارد، از جمله:
تقرب به خدا: با غلبه بر خواسته های نفسانی و تمایلات درونی، انسان به مقام قرب الهی نائل می شود.
کسب تقوا: تقوا، یعنی پرهیز از گناه و معصیت، از ثمرات جهاد با نفس است.
آرامش درونی: با غلبه بر هواهای نفسانی، انسان به آرامش درونی و صلح با خود می رسد.
رشد و تعالی: جهاد با نفس، زمینه رشد و تعالی انسان در مسیر کمال را فراهم می کند.
جهاد با نفس، یک مبارزه دائمی و همیشگی است. انسان در طول زندگی خود، همواره با وسوسه های نفسانی و خواسته های درونی روبرو خواهد شد. اما با استعانت از خداوند، عزم و اراده، و تاسی از آموزه های دینی، می توان در این نبرد درونی پیروز شد و به سعادت و رستگاری ابدی دست یافت.
منابع:
قرآن کریم
بحار الانوار
غرر الحکم و درر الکلم
تحف العقول
وسائل الشیعه
مستدرک الوسائل
