کانون فرهنگی تبلیغی راه نور مشهد مقدس
در مسیر پر فراز و نشیب زندگی، رویارویی با افرادی که به دلایل مختلف در صدد آزار و اذیت ما هستند، امری اجتناب‌ناپذیر است. حسادت، کینه و دشمنی می‌توانند از سوی برخی افراد نشأت گرفته و آرامش و امنیت ما را تهدید کنند. در چنین شرایطی، آموزه‌های دین مبین اسلام، ضمن توصیه به صبر و حکمت، راهکارهای معنوی قدرتمندی را پیش روی مؤمنان قرار می‌دهد. به جای توسل به نفرین و آرزوی نابودی برای دشمنان، اسلام بر دعا به درگاه خداوند متعال برای طلب هدایت، حفاظت از خود و غلبه بر مشکلات با اتکا به نیروی لایزال الهی تأکید دارد. این مقاله به بررسی دعاهای قرآنی و روایی می‌پردازد که می‌توانند در دفع شر دشمنان و کسب آرامش در برابر خصومت‌ها راهگشا باشند.
دعا؛ سلاح مؤمن در برابر دشمنی‌ها:
در فرهنگ اسلامی، دعا نه تنها وسیله‌ای برای طلب حاجات و رفع گرفتاری‌ها است، بلکه ابزاری مؤثر برای محافظت از شر دشمنان و غلبه بر چالش‌ها نیز به شمار می‌رود. با این حال، نکته حائز اهمیت، پرهیز از نفرین غیرمنصفانه و تأکید بر توکل خالصانه به خداوند است. آیات نورانی قرآن کریم و روایات ائمه اطهار (علیهم السلام) سرشار از ادعیه‌ای هستند که به مؤمنان در مواجهه با دشمنی‌ها، آرامش و قوت قلب می‌بخشند.
دعاهای مجرب برای غلبه بر دشمن:
در این بخش، به برخی از دعاهای مؤثر و نقل شده در منابع اسلامی برای در امان ماندن از کید و مکر دشمنان اشاره خواهیم کرد:
1. حرز یمانی؛ دعایی قدرتمند برای پیروزی:
حرز یمانی، از جمله ادعیه مشهور و منسوب به امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) است که در منابع روایی، تأثیرات شگرفی برای دفع شر دشمنان و کسب پیروزی برای آن ذکر شده است.
اصل روایت:
بر اساس روایتی از عبدالله بن عباس و عبدالله بن جعفر، فردی با امکانات و خدم و حشم فراوان، اما درمانده در برابر دشمنی سرسخت، نزد امیرالمؤمنین (علیه السلام) آمده و درخواست دعایی را می‌کند که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) به ایشان آموخته بودند. امام علی (علیه السلام) پس از پذیرفتن درخواست وی و نوشتن دعا، تأکید می‌فرمایند که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرموده‌اند هر کس این دعا را با نیت خالص و قلبی خاشع بخواند، کوه‌ها و دریاها نیز برای او رام خواهند شد. پس از چهل روز، نامه آن مرد به امام (علیه السلام) رسیده و خبر از پیروزی و گشایش در زندگی‌اش می‌دهد. امام (علیه السلام) پس از دریافت نامه می‌فرمایند: “این را می‌دانستم؛ و این حقیقت را رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) به من آموخته است، هیچ کاری نیز بر من دشوار نمی‌شود، جز آنکه با این دعا آسان می‌شود.”
صور مختلف حرز یمانی:
این دعای پرفضیلت به سه صورت متفاوت نقل شده است:
صورت اول: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ. أَللَّهُمَّ أَنْتَ الْمَلِک الْحَقُّ الَّذی لا إِلهَ إِلّا أَنْتَ، وَأَنَا عَبْدُک، ظَلَمْتُ نَفْسی، وَاعْتَرَفْتُ بِذَنْبی، وَلایغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلّا أَنْتَ، فَاغْفِرْ لی …
صورت دوم: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ وَ صَلَّی اللَّهُ عَلَی خَاتَمِ النَّبِیینَ وَ عَلَی أَهْلِ بَیتِهِ أَجْمَعِینَ،اللهم إنی أحمدُک وأنتَ للحمدِ أهلٌ علی ما خَصَّصْتنی بهِ من مواهِبِ الرَّغائِبِ ووصل إلی من فضائِلِ الصَّنائِعِ …
صورت سوم (نقل از علامه مجلسی): اللَّهُمَّ أَنْتَ الْمَلِک الْحَقُّ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ أَنْتَ رَبِّی وَ أَنَا عَبْدُک عَمِلْتُ سُوءاً … (توصیه شده قبل از این دعا، سوره حمد و آیة الکرسی خوانده شود.)
2. دعای شماره 49 صحیفه سجادیه برای دفع کید دشمنان:
امام زین العابدین (علیه السلام) در دعای چهل و نهم از صحیفه سجادیه، با زبانی شیوا و لحنی عاجزانه، به درگاه خداوند پناه برده و از او دفع شر دشمنان و بازگرداندن نیرنگ‌های آنان را مسئلت می‌نمایند. این دعا، بیانگر ضعف انسان در برابر قدرت الهی و استمداد از او در مواجهه با سختی‌ها و دشمنی‌ها است. (متن کامل این دعا در بخش قبلی مقاله موجود است.)
3. دعای امام سجاد (علیه السلام) برای دفع شر ستمگران (دعای 27 صحیفه سجادیه):
امام سجاد (علیه السلام) در دعای بیست و هفتم صحیفه سجادیه، به طور خاص برای دفع شر ستمگران و یاری رساندن به مسلمانان دعا می‌کنند. خواندن این دعا در سحرگاه یا پس از نماز عشاء توصیه شده است. (متن کامل این دعا در بخش قبلی مقاله ذکر شده است.)
دعاهای قرآنی برای غلبه بر دشمن:
علاوه بر ادعیه روایی، آیات نورانی قرآن کریم نیز می‌توانند در مواقع سختی و مواجهه با دشمنان، آرامش‌بخش و راهگشا باشند:
آیه 173 سوره آل عمران: «حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَكِيلُ» (خدا ما را بس است و چه نیکو وکیلی است.) – این آیه برای توکل به خداوند و طلب حفاظت در برابر دشمنان بسیار سفارش شده است. گفته شده که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و اصحابشان در مواقع خطر این آیه را قرائت می‌کردند. توصیه می‌شود این آیه 100 مرتبه پس از هر نماز یا در هنگام احساس خطر خوانده شود.
آیه 10 سوره کهف: «رَبَّنَا آتِنَا مِن لَّدُنكَ رَحْمَةً وَهَيِّئْ لَنَا مِنْ أَمْرِنَا رَشَدًا» (پروردگارا، از جانب خود به ما رحمتی عطا کن و برای ما در کارمان رشدی فراهم آور.) – این دعا برای درخواست هدایت و رهایی از مشکلات، از جمله دشمنی‌ها، بسیار مؤثر است و خواندن 7 مرتبه آن پس از نماز صبح یا در مواقع نیاز توصیه شده است.
آیه 35 سوره قصص: «قَالَ سَنَشُدُّ عَضُدَكَ بِأَخِيكَ وَنَجْعَلُ لَكُمَا سُلْطَانًا فَلَا يَصِلُونَ إِلَيْكُمَا» (گفت: به زودی بازوی تو را به برادرت محکم می‌کنیم و برای شما سلطه‌ای قرار می‌دهیم که به شما نرسند.) – این آیه برای کسب اقتدار و غلبه بر دشمنان توصیه شده و خواندن 7 مرتبه آن به مدت 40 روز سفارش شده است.
دعاهای آرامش‌بخش در برابر دشمنی‌ها:
در شرایط سخت و هنگام مواجهه با دشمنی‌ها، حفظ آرامش روحی و روانی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برخی از سوره‌های قرآن کریم، به ویژه سوره‌های معوذتین (ناس و فلق)، می‌توانند در ایجاد این آرامش و دفع شر مؤثر باشند:
سوره ناس: برای دفع شر وسوسه‌گران و دشمنان پنهان.
سوره فلق: برای حفاظت از شر مخلوقات و حسودان.
توصیه می‌شود هر شب قبل از خواب، 3 مرتبه هر یک از این سوره‌ها را بخوانید و به نیت دفع شر دشمنان به دستان خود بدمید و به بدن خود بکشید.
نکات اخلاقی در دعا کردن:
هنگام دعا برای دفع شر دشمنان، توجه به نکات اخلاقی زیر ضروری است:
اجتناب از نفرین غیرمنصفانه: در اسلام، نفرین کردن یا طلب نابودی برای دیگران بدون دلیل شرعی موجه، عملی ناپسند است. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرموده‌اند: «از نفرین کردن بپرهیزید، زیرا نفرین مانند شمشیر دو لبه است.»
دعا برای هدایت دشمن: تا حد امکان، به جای طلب نابودی برای دشمن، برای هدایت او دعا کنید. مگر آنکه ظلم و ستم او غیرقابل تحمل باشد.
توکل به خدا: دعا باید با ایمان و توکل کامل به خداوند همراه باشد. خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: «وَمَن يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ» (و هر کس بر خدا توکل کند، پس او برایش کافی است.) (سوره طلاق، آیه 3)
سخن پایانی:
دعا و تضرع به درگاه خداوند متعال، همواره سلاح قدرتمند مؤمن در برابر سختی‌ها و دشمنی‌ها بوده است. با خواندن ادعیه و آیات قرآنی که در این مقاله به آن‌ها اشاره شد، می‌توان با توکل به خداوند، از شر دشمنان در امان ماند و آرامش و سکینه را در قلب خود حفظ نمود. همواره به یاد داشته باشیم که نیروی لایزال الهی، پشتیبان و پناهگاه کسانی است که با ایمان و اخلاص به او روی می‌آورند. آرامش واقعی در برابر دشمنی‌ها، با ایمان قوی، صبر پیشه کردن و توکل خالصانه به خداوند مهربان به دست خواهد آمد.
